Bütçeyi mirasyedi gibi harcamışlar işte deteyler
Mali yılsonunda kalan ödenekleri bir sonraki yıla devredemeyen kamu kurumları, bütçelerinin son kuruşuna kadar harcama yapıyor. ‘Aralık ateşi’ ismi verilen bu harcamalar sonucu daha düşük kaliteli mal ve hizmetler alınıyor, önceliği daha düşük projelere yöneliniyor
AKP iktidarları bütçeyi nasıl harcıyor
Bütçeden tasarruf ilkelerine uymadan hoyratça harcamalar yapan AKP iktidarlarının, mali yıl sona ermeden kalan ödeneklerini tüketme gayreti ekonomik literatürdeki “Aralık ateşi” kavramının bir örneği olarak ortaya çıktı. Ödenekleri son kuruşuna kadar harcama uğruna, kamu kaynaklarının düşük kaliteli mal ve hizmet alımına, önceliği bulunmayan projelere harcandığı bildirildi. Bu alışkanlığın, kamu kaynaklarının verimsiz ve etkin olmayan bir biçimde kullanılma riskini artırdığı uyarısı yapıldı.“Devlet bütçesindeyıl sonu harcama artışı
Sayıştay’ın yayın organında Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nden Dr. Halis Kıral ile Araştırma Görevlisi Mevza Kurtulmuşlar’ın, “Devlet bütçesindeyıl sonu harcama artışı: Aralık Ateşi olgusu ve Türkiye açısından değerlendirilmesi” başlıklı bir çalışma yayımlandı. İşin niteliği, ödeneklerin serbest bırakılma zamanı ve alışkanlıklar gibi etmenlerin dışında, kalan ödeneklerin bir sonraki yıla devredilmemesi nedeniyle son ayda ortaya çıkan yüksek harcamalar incelendi.
“Aralık ateşi” kavramının, mali yıl bitimi ile kullanım hakkı sona eren bütçe ödeneklerinin tamamının ilgili yılda kullanımına dair yönelimi ifade ettiği belirtildi. Kamu kurumları tarafından kullanılmayan ödenek kadar bir sonraki yıl bütçelerinde azalışa gidilme olasılığının, bütçe ödeneklerinin tamamını harcamaya teşvik ettiği belirtilen çalışmada, “Mali yıl bitimine doğru diğer ayların ortalamasının çok üstünde artış gösteren kamu harcamaları sonucunda edinilen mal ve hizmetlerin daha düşük kaliteli olması veya daha düşük öncelikli projelerin tercih edilme riski sebebiyle aralık ateşi kavramı daha da önemli hale gelmektedir” denildi.
Ertesi yıla devredilen ödenek toplamının on ikinci mali ay ödenek toplamına oranının 2015 yılı için yüzde 3.4, 2016 yılı için yüzde 3.4, 2017 yılı için yüzde 3.2 ve 2018 yılı için ise yüzde 0.1 olarak gerçekleştiği vurgulanan çalışmada, şunlar kaydedildi:
“Dolayısıyla, 2017 yılı için bütçe ödeneklerinin yüzde 96’lık ve 2018 yılı içinse yüzde 99.9’luk oranından o yıl içinde kullanılmayan kısmı bir sonraki yıla devri mümkün olmamış ve iptal edilerek kurumların o ödenekleri kullanma hakkı sona ermiştir.”
Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin aylık seyri incelendiğinde aralık ayında, mal ve hizmet alım giderleri ve bunun içindeki “Güvenlik ve Savunmaya Yönelik Mal, Malzeme ve Hizmet Alımları, Yapımları ve Giderleri” kaleminde mali yıl bitimine doğru harcama artışının yoğun olarak görüldüğü bildirildi.
Diğer mal ve hizmet alım giderlerinde de mali yıl bitimine doğru harcama artış eğilimi görüldüğü bildirilerek, buna kırtasiye ve büro malzemesi gibi stoklanabilir mal alımları örnek verildi.
Ancak, yıllık ihtiyaçtan fazla alınan kırtasiye ve büro malzemelerinin depolama ve bozulma sorununun olabileceğine dikkat çekildi.
SONUNA KADAR HARCANIYOR
“Aralık ateşi” kavramının, mali yıl bitimi ile kullanım hakkı sona eren bütçe ödeneklerinin tamamının ilgili yılda kullanımına dair yönelimi ifade ettiği belirtildi. Kamu kurumları tarafından kullanılmayan ödenek kadar bir sonraki yıl bütçelerinde azalışa gidilme olasılığının, bütçe ödeneklerinin tamamını harcamaya teşvik ettiği belirtilen çalışmada, “Mali yıl bitimine doğru diğer ayların ortalamasının çok üstünde artış gösteren kamu harcamaları sonucunda edinilen mal ve hizmetlerin daha düşük kaliteli olması veya daha düşük öncelikli projelerin tercih edilme riski sebebiyle aralık ateşi kavramı daha da önemli hale gelmektedir” denildi.
DAHA ÇOK HARCAMA TELAŞI
Ertesi yıla devredilen ödenek toplamının on ikinci mali ay ödenek toplamına oranının 2015 yılı için yüzde 3.4, 2016 yılı için yüzde 3.4, 2017 yılı için yüzde 3.2 ve 2018 yılı için ise yüzde 0.1 olarak gerçekleştiği vurgulanan çalışmada, şunlar kaydedildi:
“Dolayısıyla, 2017 yılı için bütçe ödeneklerinin yüzde 96’lık ve 2018 yılı içinse yüzde 99.9’luk oranından o yıl içinde kullanılmayan kısmı bir sonraki yıla devri mümkün olmamış ve iptal edilerek kurumların o ödenekleri kullanma hakkı sona ermiştir.”
SİLAH VE KIRTASİYE ALIMI
Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin aylık seyri incelendiğinde aralık ayında, mal ve hizmet alım giderleri ve bunun içindeki “Güvenlik ve Savunmaya Yönelik Mal, Malzeme ve Hizmet Alımları, Yapımları ve Giderleri” kaleminde mali yıl bitimine doğru harcama artışının yoğun olarak görüldüğü bildirildi.Diğer mal ve hizmet alım giderlerinde de mali yıl bitimine doğru harcama artış eğilimi görüldüğü bildirilerek, buna kırtasiye ve büro malzemesi gibi stoklanabilir mal alımları örnek verildi.
Ancak, yıllık ihtiyaçtan fazla alınan kırtasiye ve büro malzemelerinin depolama ve bozulma sorununun olabileceğine dikkat çekildi.
Yorumlar
Yorum Gönder